Asbest zelf verwijderen - richtlijnen en voorzorgsmaatregelen
In België is asbest een veelbesproken onderwerp, vooral omdat dit materiaal in veel oudere gebouwen kan worden aangetroffen. Asbest werd tot de jaren '90 veel gebruikt vanwege zijn brandwerende en isolerende eigenschappen. Echter, later werd ontdekt dat blootstelling aan asbestvezels ernstige gezondheidsrisico's met zich mee kan brengen, inclusief asbestose, longkanker en mesothelioom, een zeldzame vorm van kanker in de bekleding van de longen of de buikholte.
Veel mensen vragen zich af onder welke omstandigheden zij asbest zelf mogen verwijderen uit hun huis en welke voorzorgsmaatregelen zij daarbij moeten nemen. Het antwoord hierop is niet eenduidig, aangezien de wet- en regelgeving hieromtrent strikt is en varieert afhankelijk van de omstandigheden en de hoeveelheid asbest.
Als eerst moet men nagaan of het überhaupt toegestaan is om zelf asbest te verwijderen. In België mag je als particulier in bepaalde gevallen een kleine hoeveelheid hechtgebonden asbest verwijderen. Hechtgebonden asbest is materiaal waarin de asbestvezels stevig verankerd zitten in het dragermateriaal, zoals in asbestcement. Dit materiaal geeft onder normale omstandigheden weinig vezels vrij, omdat deze vastzitten in het materiaal. Voorbeelden zijn golfplaten, leien of asbesthoudende vloertegels.
Losgebonden asbest, waar de vezels los in het materiaal zitten en dus veel gemakkelijker in de lucht kunnen komen, mag nooit door een particulier zelf worden verwijderd. Dit type asbest is veel gevaarlijker en dient altijd door een erkend asbestverwijderingsbedrijf te worden afgevoerd en verwijderd.
Wanneer hechtgebonden asbest zelf mag worden verwijderd, dient men zich strikt te houden aan de richtlijnen. Deze richtlijnen zijn er om te zorgen voor de veiligheid van de persoon die de verwijdering uitvoert en de omgeving. De volgende voorzorgsmaatregelen moeten in acht worden genomen:
1. Informeer bij lokale overheden naar specifieke voorschriften en vergunningen die vereist zijn voor asbestverwijdering.
2. Draag geschikte beschermende kleding zoals een wegwerpoverall, handschoenen zonder fleece en een P3-masker dat bescherming biedt tegen asbestvezels.
3. Bevochtig het asbestmateriaal om de vrijgave van vezels te minimaliseren. Gebruik een plantenspuit met water om het materiaal nat te maken.
4. Gebruik geen elektrische gereedschappen, omdat deze meer asbestvezels kunnen losmaken.
5. Breek het materiaal niet, om te voorkomen dat vezels vrijkomen.
6. Verpak het asbestmateriaal na verwijdering direct in stevige, gesloten plastic zakken of folie.
7. Transporteer het verpakte asbestmateriaal naar een goedgekeurde stortplaats voor asbestafval of naar een milieustraat die hiervoor geschikt is.
8. Laat de ruimte waar het asbest verwijderd is grondig reinigen, waarbij nogmaals alle stofdeeltjes en restmaterialen moeten worden verzameld en op de juiste wijze afgevoerd.
Na het verwijderen en het opruimen moet men ook de gebruikte beschermende kleding op een veilige manier afdanken, zodat er geen risico bestaat dat asbestvezels alsnog verspreid raken.
Het is van groot belang dat men bij het zelf verwijderen van asbest heel bewust is van de mogelijke gevaren. Onderschat nooit het risico van blootstelling aan asbestvezels en overweeg altijd om professionals in te huren als er onzekerheid bestaat over de juiste aanpak of wanneer het om losgebonden asbest gaat.
Let er ook op dat asbestverwijdering vaak moet worden gemeld bij de gemeente. Het is ook aan te raden een inventarisatie te laten uitvoeren, waarbij een expert het betreffende materiaal onderzoekt en vaststelt of het daadwerkelijk asbest bevat, en zo ja, om welk type het gaat. Wanneer asbest in slechte staat verkeert of als er meer dan een strikt beperkte hoeveelheid verwijderd moet worden, is het inschakelen van een erkend asbestsaneringsbedrijf wettelijk verplicht.
Bovendien zijn diverse Vlaamse gemeenten bezig met het opzetten van asbestafbouwbeleid, waarbij ze ondersteuning bieden aan inwoners die asbest willen laten verwijderen. Hierbij kan het gaan om financiële tegemoetkomingen of praktische ondersteuning in de vorm van asbestzakken of containervoorzieningen. Zo wil men het veilig verwijderen van asbest stimuleren en de gezondheidsrisico's voor burgers zo veel mogelijk beperken.
In dit kader is het eveneens belangrijk om te weten dat de Vlaamse overheid werkt met een asbestinventarisatieattest. Dit attest, dat verplicht wordt bij de verkoop van woningen en gebouwen van voor 2001, geeft inzicht in de eventuele aanwezigheid van asbest en kan een leidraad vormen voor een toekomstige verwijdering.
Al deze maatregelen en regelgevingen dienen om de blootstelling aan asbestvezels tot een absoluut minimum te beperken en de volksgezondheid te beschermen. Voor iedereen die overweegt zelf asbest te verwijderen geldt: wees goed voorbereid, volg alle richtlijnen nauwgezet op en schakel professionele hulp in als de situatie daarom vraagt.
Voor verdere informatie is het belangrijk om actuele bronnen en richtlijnen te raadplegen, aangezien de regelgeving rondom asbest voortdurend kan veranderen. Zo blijf je steeds op de hoogte van de laatste ontwikkelingen en weet je zeker dat je handelt in overeenstemming met de geldende wetgeving.
Ondanks dat sommige hechtgebonden asbestmaterialen door de doe-het-zelver verwijderd kunnen worden, blijft er een potentieel risico bestaan. Het is cruciaal om geen enkel risico te nemen en indien nodig te kiezen voor veiligheid boven kostenbesparing. De lange termijn gezondheid van jou en je omgeving staat immers voorop. Daarnaast is het essentieel dat de verwijderde asbest op een correcte wijze wordt afgevoerd en verwerkt, om zo milieuverontreiniging te voorkomen en ervoor te zorgen dat het asbest niet ergens anders, misschien zelfs onbewust, een gevaar kan vormen.
