Omgaan met asbest in doe-het-zelf renovatieprojecten
Asbest is een bouwmateriaal dat in het verleden vaak werd gebruikt vanwege zijn isolerende eigenschappen en brandwerendheid. In België werd asbest tot eind jaren '90 op grote schaal toegepast in diverse bouwmaterialen waaronder golfplaten, vloertegels en leidingisolatie. Tegenwoordig zijn we ons bewust van de gezondheidsrisico’s die asbestvezels met zich meebrengen, zoals asbestose en mesothelioom, een specifieke vorm van longkanker. Daarom is het uiterst belangrijk dat doe-het-zelvers die in oudere huizen werken, goed weten hoe ze met dit materiaal moeten omgaan om blootstelling te voorkomen.
Voordat je aan de slag gaat met een renovatieproject, is het essentieel om vast te stellen of er daadwerkelijk asbest aanwezig is in de woning. Dit kan vaak niet met het blote oog worden bepaald, aangezien asbest verwerkt kan zitten in ander materiaal. In België wordt aangeraden om een professioneel asbestinventarisatiebedrijf in te schakelen die een grondige controle kan uitvoeren en de verschillende materialen in je huis kan testen op de aanwezigheid van asbest.
Indien uit de inventarisatie blijkt dat er asbesthoudende materialen aanwezig zijn, moet men bepalen of deze intact zijn of reeds beschadigd. Intact asbest vormt vaak een kleiner risico, omdat de vezels stevig gebonden zijn in het materiaal en minder snel vrijkomen. Als het asbest echter beschadigd is, bestaat het gevaar dat vezels in de lucht terechtkomen en ingeademd kunnen worden, wat ernstige gezondheidsproblemen kan veroorzaken.
Het is cruciaal om te begrijpen dat asbestverwijdering in België strikt gereguleerd is en dat doe-het-zelf verwijdering slechts toegestaan is onder strikte voorwaarden. Voor particulieren geldt dat zij enkel hechtgebonden asbest zelf mogen verwijderen, mits zij de juiste persoonlijke beschermingsmiddelen dragen en de werkwijzen volgen die de overheid voorschrijft. Losgebonden asbest, waarbij de vezels los in het materiaal zitten, mag enkel door erkende asbestverwijderaars worden verwijderd.
Wanneer besloten wordt om zelf asbest te verwijderen, moeten doe-het-zelvers eerst de nodige voorzorgsmaatregelen treffen. Het dragen van een geschikte adembescherming, zoals een P3-masker of een volgelaatsmasker met P3-filters, is onmisbaar. Het gebied waar gewerkt wordt dient afgezet en geïsoleerd te worden om te voorkomen dat asbestvezels zich verspreiden. Bovendien is het belangrijk dat men voorkomt dat asbestvezels breken of verstuiven, door de materialen nat te houden en voorzichtig te demonteren.
Het correct afvoeren van asbesthoudend afval is een ander essentieel onderdeel van het proces. In België mogen particulieren een beperkte hoeveelheid asbestafval gratis naar het recyclagepark brengen, mits het veilig verpakt is in doorzichtige, stevige plastic folie. Voor grotere hoeveelheden en voor losgebonden asbest moet echter een erkende verwerker ingeschakeld worden die het materiaal op een veilige manier kan afvoeren en verwerken.
Ondanks deze maatregelen moet men zich ook bewust zijn van de beperkingen en risico’s. Zonder de juiste training en uitrusting kan zelfs hechtgebonden asbest gevaarlijk zijn bij het verwijderen. Daarom wordt vaak aanbevolen om asbestverwijdering over te laten aan professionals, vooral als het gaat om grotere projecten of als er twijfel bestaat over het type asbest en de veiligheid van de situatie.
Een renovatieproject is dan ook een uitgelezen moment om na te denken over asbestsanering. Als doe-het-zelver kun je beperkte werkzaamheden uitvoeren, maar het is van eminent belang dat je goed geïnformeerd bent over de regelgeving en veiligheidsvoorschriften. Bij twijfel is het raadzaam om altijd specialistische hulp in te schakelen.
Het herkennen van asbest is voor de ongetrainde doe-het-zelver geen gemakkelijke opgave. Asbesthoudende materialen zijn niet altijd eenvoudig te identificeren, omdat ze in het verleden in zoveel verschillende producten en toepassingen zijn gebruikt. Een goed begin is het doen van onderzoek naar de bouwjaren van de woning en de gebruikte materialen. Panden die tussen 1945 en 1998 zijn gebouwd, hebben een verhoogde kans op de aanwezigheid van asbesthoudende materialen. Typische toepassingen waar je asbest in zou kunnen vinden, variëren van dakleien en vensterbanken tot oude bloembakken en vinyltegels.
