Welke maatregelen zijn er getroffen om de risico's van losgebonden asbest in gebouwen te beperken
Asbest was ooit een veelgebruikt materiaal in de bouwsector, voornamelijk vanwege de goede isolerende eigenschappen, de brandwerendheid en de duurzaamheid. In België, net als in veel andere landen, is later echter aan het licht gekomen dat asbestvezels ernstige gezondheidsrisico's met zich meebrengen. Wanneer asbestvezels ingeademd worden, kunnen ze leiden tot aandoeningen als asbestose, mesothelioom en longkanker. Vooral losgebonden asbest, waarbij de vezels niet vastzitten in een ander materiaal en dus makkelijk kunnen vrijkomen in de lucht, vormt een groot risico voor de volksgezondheid.
In reactie op deze ontdekkingen zijn er tal van maatregelen getroffen om mensen te beschermen tegen de gevaren van asbest. De eerste belangrijke stap was het verbod op het gebruik van alle soorten asbest. In België werd het gebruik van asbest grotendeels verboden in 1998, waardoor de installatie van nieuwe asbestmaterialen gestopt werd. Dit verbod heeft meegeholpen om de blootstelling aan asbest in nieuwbouw en bij renovaties sterk te verminderen.
Maar wat te doen met de gebouwen die al asbest bevatten? Allereerst is er wetgeving die eigenaars van gebouwen verplicht om een asbestinventaris op te stellen als er een vermoeden bestaat dat er asbesthoudend materiaal aanwezig is. Deze inventaris moet inzicht geven in de locatie, de staat en de hoeveelheid asbest die in het gebouw aanwezig is. Een erkende asbestexpert moet deze inventaris opstellen. Deze stap is cruciaal, omdat het de basis vormt voor alle verdere acties.
Als uit de inventaris blijkt dat er losgebonden asbest aanwezig is, zijn er wettelijk vastgestelde procedures voor de omgang hiermee. Zo moeten ondernemingen die asbest verwijderen over de juiste certificering beschikken. Deze bedrijven kennen de veiligheidsvoorschriften en kunnen asbest op een verantwoorde manier verwijderen zonder dat de vezels zich in de lucht verspreiden. De overheid houdt toezicht op dit verwijderingsproces en zorgt ervoor dat alles volgens de richtlijnen gebeurt.
Een andere belangrijke maatregel is het informeren en opleiden van werknemers die mogelijk in contact komen met asbest. Ze krijgen trainingen over hoe ze moeten omgaan met asbesthoudend materiaal en hoe ze hun eigen veiligheid kunnen waarborgen. Deze kennis is essentieel, aangezien het risico op blootstelling aan asbest niet alleen bestaat in de constructie of sloop van gebouwen, maar ook in tal van onderhoudswerkzaamheden.
De overheid neemt ook initiatieven om huiseigenaren en andere belanghebbenden bewust te maken van de risico's van asbest. Ze bieden informatie aan over hoe asbest herkend kan worden, wat de gevaren zijn en hoe men moet handelen als men asbest in huis aantreft. Bewustwording is een sleutelonderdeel, omdat kennis over asbest mensen in staat stelt om de juiste beslissingen te nemen en professionele hulp in te schakelen wanneer dat nodig is.
Aanvullend is er het Plan van Aanpak voor Asbestafbouw dat door de overheid is gelanceerd. Dit plan streeft ernaar om België zo veel mogelijk asbestveilig te maken tegen 2040. Een van de speerpunten binnen dit plan is het opstellen van een asbestattest dat de aan- of verkoop van een gebouw vergezelt. Dit attest zou vergelijkbaar zijn met het energieprestatiecertificaat dat nu al vereist is bij vastgoedtransacties. Het geeft potentiële kopers duidelijkheid over de aanwezigheid van asbest in een gebouw.
Tot slot zijn er subsidies en financieringsmogelijkheden beschikbaar voor mensen die asbest willen laten verwijderen uit hun woningen of gebouwen. Met deze financiële steun wil de overheid de drempel verlagen om tot sanering over te gaan. Door het faciliteren en financieel toegankelijker maken van asbestverwijdering, wordt een belangrijke stap gezet naar een gezondere leefomgeving.
Deze maatregelen vormen samen een uitgebreide strategie om de risico's van losgebonden asbest in Belgische gebouwen te beperken. Door het combineren van wetgeving, certificering, opleiding, bewustwording en financiële steun werkt België systematisch aan een asbestveilige toekomst. Hoewel het een uitdaging blijft om met het historische erfgoed van asbest om te gaan, zorgt de voortdurende inzet van zowel de overheid als de private sector ervoor dat de risico's steeds verder worden ingeperkt en dat de gezondheid van burgers hoog in het vaandel staat.
